Παρασκευή, Φεβρουαρίου 26, 2010

Η ΑΦΩΝΙΑ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝ

Φαίδωνα Θεοφίλου


Πολλές φορές έχει τεθεί το θέμα της παρέμβασης των πνευματικών και καλλιτεχνικών δημιουργών, σε σοβαρά ζητήματα της πολιτικής και της κοινωνίας της χώρας. Και σωστά, αφού δεν είναι μόνο οι πολιτικοί, αρμόδιοι ούτε έχουν δεχθεί την «επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος» για να έχουν λόγο μόνον αυτοί για την πολιτική και την κοινωνία, για να μην πω ότι συχνά είναι και ακατάλληλοι να μιλούν για τα ζητήματα αυτά. Ούτε μόνον οι δημοσιογράφοι που υπηρετούν συγκεκριμένες πολιτικές παρατάξεις ή που στρογγυλεύουν ή διογκώνουν τα πράγματα που συμβαίνουν στην Ελλάδα ή που, συχνά, πληρώνονται περισσότερο για εκείνα «που δεν γράφουν» παρά για εκείνα που γράφουν.

.

Όλοι μπορούν και πρέπει να έχουν πολιτικό λόγο. Ασφαλώς και οι πνευματικοί και καλλιτεχνικοί δημιουργοί, που εμπνέονται από τη ζωή, την κοινωνία, τον άνθρωπο, τις αξίες του, τη φύση. Αυτοί μπορούν να παρέμβουν όπου και όταν χρειάζεται για να αρθρώσουν τον «άλλο» λόγο, πέρα από τον τυποποιημένο και γεμάτο κομματικές σκοπιμότητες που βαρεθήκαμε ν’ ακούμε και δεν εμπιστευόμαστε πια. Να αρθρώσουν τον άμεσο, ανθρώπινο και ευαίσθητο λόγο, που βρίσκει το συντομότερο δρόμο προς την καρδιά και το νου.

.
Εδώ πρέπει να εξηγήσω όμως κάτι για να ξεκαθαρίσει η πιθανή σύγχυση που δημιουργεί η αναγνωρισιμότητα και τα Μ.Μ.Ε. και που παγιώνουν μέσα μας ως αποδεκτά, πράγματα και πρακτικές ανθρώπων που είναι απαράδεκτες ή που τουλάχιστον δεν ανήκουν σ’ αυτό που εδώ θα περιγράψω ως παρέμβαση πνευματικών δημιουργών.

.
Δεν εννοώ λοιπόν τους πνευματικούς δημιουργούς που "αλληλοχρησιμοποιήθηκαν" με το κόμμα στο οποίο ανήκαν για να επωφεληθούν οι ίδιοι από το κόμμα και το κόμμα από αυτούς, ο καθένας για τους δικούς του λόγους.

.
Δεν εννοώ τους καλλιτεχνικούς δημιουργούς που ήταν ακατάλληλοι για το στρατό λόγω «ψυχωσικών συμπτωμάτων και ανωμαλιών» αλλά ήταν κατάλληλοι για υπουργικά πόστα, ώστε να προβάλλουν έτσι το έργο τους πιο αποτελεσματικά.

.
Δεν εννοώ τους καλλιτεχνικούς δημιουργούς που ενώ είχαν αναμφισβήτητους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, ενέδωσαν στην ματαιοδοξία τους και δέχτηκαν διακοσμητικά κυβερνητικά πόστα σε μια εξουσία που εκμεταλλεύθηκε την ματαιοδοξία τους.

.
Δεν εννοώ εκείνους που φλερτάρουν διαρκώς με κάθε μορφής εξουσία.


Δεν εννοώ εκείνους τους πνευματικούς δημιουργούς, που όταν ρωτήθηκαν γιατί δεν παίρνουν θέση στα προβλήματα της χώρας, απάντησαν ότι δεν συμμετέχουν γιατί πιστεύουν ότι πρέπει να επικεντρώσουν την ενέργειά τους στην τέχνη τους για να κτίσουν έτσι μια ισχυρή Ελλάδα μέσα από το έργο τους. Τότε τους πιστέψαμε και σεβαστήκαμε την άποψή τους έστω κι αν δεν συμφωνούσαμε. Γρήγορα όμως εξατμίστηκε ο σεβασμός μας όταν είδαμε την κομματική στήριξη που έδωσαν σε νεοϊδρυθέν κόμμα. Τη στήριξή τους που την πήρε ο αρχηγός του κόμματος και την έκανε σημαία για να εκλεγεί. Πού είναι το πρόβλημα; Μα νομίσαμε ότι η «Συνέπεια» ζωής σ’ αυτούς τους ανθρώπους ήταν αληθινή…

.
Δεν εννοώ τους πνευματικούς δημιουργούς που ζουν μέσα μέσα στην αυταρέσκειά τους και περιμένουν όλους μας να ασχοληθούμε μαζί τους…


Δεν εννοώ αυτούς που σιωπούν για να τα έχουν με όλους καλά και να «τσιμπήσουν» κάποια θεσούλα, κάποιο βραβείο, κάποια τιμητική συνταξούλα ή κάποιο ορισμό τους σε επιτροπή βραβείων.
Αυτές είναι πρακτικές εμποράκου και όχι πνευματικού ή καλλιτεχνικού δημιουργού απ’ τους οποίους αναμένει κανείς, άλλο αξιακό κώδικα.

.
Αραιά και που, ακούω σήμερα κάποιες «στρογγυλεμένες» δηλώσεις καλλιτεχνικών δημιουργών και κλείνω τ’ αυτιά, γιατί απουσιάζει η αλήθεια. Λυπάμαι, γιατί μεγαλώσαμε με τα έργα τους, τους αγαπήσαμε τους σεβαστήκαμε και μέχρι σήμερα έχουμε την ανάγκη να τους σεβαστούμε αλλά η πραγματικότητα δεν μας αφήνει…

.
Δεν είναι φυσικά στην πρόθεσή μου με όσα ανέφερα να υποβαθμίσω το έργο των σημαντικών μας δημιουργών, η αξία του οποίου έτσι κι αλλιώς είναι αδιαμφισβήτητη και με τη βούλα της διαχρονίας. Μίλησα μόνο για την ανθρώπινη διάσταση των πνευματικών και καλλιτεχνικών δημιουργών, που θα μπορούσε να έχει κάποια ποιοτική αντιστοιχία και συνέπεια με το έργο τους.

.
Ποιους πνευματικούς και καλλιτεχνικούς δημιουργούς εννοώ τελικά, που θα μπορούσαν να παρέμβουν στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας;

.
Αυτούς που καλλιεργούν την πολιτική σκέψη χωρίς να ανήκουν.

.
Αυτούς που είναι αφοσιωμένοι στο έργο τους προικίζοντας τη χώρα και τον κόσμο με την τέχνη τους αλλά που ταυτόχρονα πιστεύουν ότι είναι χρέος τους να παρεμβαίνουν στα κοινά.

.
Αυτούς που θεωρούν ότι το να είσαι Πολίτης με συνείδηση του ρόλου σου, είναι μέγιστη ιδιότητα.

.
Αυτούς που δεν διστάζουν να πουν δημόσια τη γνώμη τους, όσο κι αν αυτή ενοχλεί γιατί η έγνοια τους αφορά στη χώρα και δεν περιμένουν ΤΙΠΟΤΑ από την εξουσία για τον εαυτό τους, παρά μόνο από το έργο τους.

.
Δεν είναι εξασφαλισμένο βέβαια ότι οι παρεμβάσεις τους θα είναι και σωστές. Άλλωστε όλοι κρινόμαστε. Είναι όμως σημαντικό να γίνουν ώστε να δημιουργήσουν ένα κλίμα ευρύτερης συμμετοχής των ανθρώπων της Τέχνης και των Γραμμάτων στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Για να πλουτίσει από ένα Νέο Λόγο ο τόπος μας και να βοηθηθεί από ανθρώπους αυτόφωτους που δεν θα επιδιώκουν κάποιο αντάλλαγμα γι αυτό. Για να μη «χορεύουν» όλο οι ίδιοι και οι ίδιοι στη ζωή μας… Γιατί σήμερα παρά ποτέ, έχει ανάγκη ο τόπος από έναν Έντιμο Λόγο. Γιατί ο τόπος σήμερα έχει ανάγκη παρά ποτέ, από "Σκοπό" και όχι από Σκοπιμότητα...
Αν δεν σας έπεισα, λυπάμαι.
Άλλωστε έχω μια αδυναμία που δύσκολα συγχωρείται σήμερα:
Δεν είμαι ευέλικτος στην πιάτσα ούτε «Τακτοποιητής» ευαίσθητων υποθέσεων…











Δευτέρα, Φεβρουαρίου 22, 2010

ΜΕ ΛΕΝΕ ΣΤΡΑΤΟ, ΕΙΜΑΙ 70 ΧΡΟΝΩΝ

Προδημοσίευση από τον Πρόλογο, του ανέκδοτου Μυθιστορήματος "Η ΑΥΛΗ ΤΟΥ ΗΛΙΟΥ"
του Σπύρου Δαρσινού

Με λένε Στράτο, είμαι 70 χρονών , τα πρώτα τριάντα χρόνια τα έζησα στην χώρα που γεννήθηκα -και που την λένε Ελλάδα - και τα άλλα σαράντα σ’ ένα σπίτι στο Τενεσί που είναι στο τέλος απόκεντρου δρόμου. Πίσω από το σπίτι είναι μια λίμνη με αγριόπαπιες και γλάρους που απογειώνονται από τις όχθες της και χάνονται με σχεδιασμούς στους ορίζοντες .
.
Το σπίτι έχει τσιμεντένια θεμέλια, τοίχους και σκεπή ,όπως και οι φυλακές. Εμένα δεν μου αρέσουν τα τσιμεντένια θεμέλια, τα τείχη και οι σκεπές
Το πρώτο με καρφώνει και τ’ άλλα δύο και δεν μ’ αφήνουν να πετάξω με τους γλάρους .

.
Λένε ότι είμαι ιδιότροπος ,αλλά εγώ είμαι 70 χρονών, τα 30 στη χώρα που γεννήθηκα -και που την λένε Ελλάδα -και τα άλλα 40 σ’ ένα σπίτι στο τέλος του δρόμου …..

.
Το σπίτι, (όχι «μου» σκέτο σπίτι ,το «μου» είναι εταίρα) δεν έχει περίφραξη , δεν μου αρέσουν οι περιφράξεις, είναι φτιαγμένες με αγκαθωτά «μου»

.
Έχεις ιδιοτροπήσει μπαμπά, μου είπαν προχθές τα παιδιά μου, και μου το είπαν επειδή δεν έφαγα γάλο την ημέρα των «ευχαριστιών» Δεν ξέρω πως ευχαριστείς το θεό με το σφάξιμο του γάλου .

.
Λένε ότι είμαι ιδιότροπος , αλλά εγώ είμαι 70 χρονών ,τα 30 σε μιά χώρα που γεννήθηκα και που την λένε Ελλάδα και τα 40 σ’ ένα σπίτι στο τέλος ενός δρόμου που πνίγεται στη λίμνη
Δεν υπάρχουν άλλα σπίτια γύρω από το σπίτι . Δεν ήθελα να ήταν άλλα σπίτια, δεν θέλω να με βλέπουν όταν δραπετεύω στα φτερά των γλάρων.

.
Μπροστά, και ψηλά σε δύο λόφους, είναι μιά συνοικία με κλειστά παράθυρα για να μην μπαίνει η ομίχλη . Δεν μου αρέσει ομίχλη, είναι οι ανάσες ενός σύννεφου που πέθανε πριν γίνει βροχή.
Λένε πως είμαι ιδιότροπος , αλλά εγώ είμαι σαράντα χρόνια κλεισμένος ανάμεσα σε απρόσωπους λόφους , σε ομίχλες και λιμνασμένα δάση.

.
Το σπίτι , όπως είπα, δεν έχει περίφραξη , έχω φυτέψει στις τρεις πλευρές του 70 πεύκα (όχι σύνορα, πλευρές , τα σύνορα είναι χαρακιές σε ψυχές) Ναι 70, όσα και η ηλικία μου ,τα πρώτα 30 σε μία χώρα που την λένε Ελλάδα και τα 40 εδώ σε τούτο τον βάλτο
Τα τριάντα τα φύτεψα στην πρόσοψη του δρόμου -όσα και τα χρόνια που γεννήθηκα και έζησα σε μία χώρα που την λένε Ελλάδα , και τα 40 τα φύτεψα στη δεξιά και αριστερή πλευρά -όσα και τα χρόνια μου σε τούτα τα μέρη που τα δάση δεν έχουν ρίζες γιατί ποτέ δεν διψάνε.

.
Στην πίσω πλευρά του οικοπέδου δεν έχω φυτέψει πεύκα , θέλω να βλέπω τη λίμνη που ενώνεται με την άλλη ,και την άλλη και τα πελάγη…..

.
Με τα βήματα της σιωπής μου έχει φτιαχτεί ένα μονοπάτι στις πλευρές του οικοπέδου -εκτός από της πρόσοψης , εκεί δεν περπατάω , δεν θέλω να περπατάω.Δεν θέλω να κοιτάζω τα 30 πεύκα που φύτεψα για τα 30 χρόνια στη χώρα που γεννήθηκα και που την λένε Ελλάδα
Είσαι ιδιότροπος , εσύ τα φύτεψες, μου λέει η γυναίκα μου.
Δεν απαντάω….

.
Όταν κόβω το χορτάρι στα πόδια των 30 πεύκων δεν πλησιάζω κοντά τους Ματώνουν εύκολα ….
Μιά μέρα έσπασε ο δυνατός αέρας ένα κλαδί τους.
Το έθαψα στην άκρη της λίμνης που απογειώνονται οι γλάροι…..
Γιατί το έθαψες ; με ρώτησε η γυναίκα μου όταν μπήκα στο σπίτι
Δεν της απάντησα .
Είναι το σώμα σου , είναι η αρχή σου, μου είπε με σκυμμένο κεφάλι,
Δεν μίλησα ….
Τελευταία σε βλέπω να κρυφοκοιτάζεις τα 30 πεύκα από τις κουρτίνες του μπροστινού παραθύρου ,μου είπε χαμηλόφωνα
Πάλι δε μίλησα
Έφυγε από το δωμάτιο.
.
Δεν ξέρω αν λέει αλήθεια γυναίκα μου, φοβάμαι όμως ότι μπορεί να είναι και έτσι Γιατί, είναι φορές που νιώθω ότι με πιάνει από το χέρι ένα παιδί και με πάει στο παράθυρο. Άκουγα την ανάσα του προχθές που έθαβα το κλαδί. Τι θέλει ; Δεν ξέρω τι θέλει και ….ούτε θέλω να μάθω. Θα το διώξω άμα ξανάρθει. Θα το διώξω . Εγώ έχω τους γλάρους που έχουν φτερά……

.
Λένε πως είμαι ιδιότροπος, αλλά εγώ είμαι 70 χρονών, τα 30 στη χώρα που γεννήθηκα και που την λένε Ελλάδα και τ’ άλλα 40 σ’ ένα σπίτι στο τέλος του δρόμου …Και …… δεν έχω φτερά.




Τρίτη, Φεβρουαρίου 16, 2010

Η ΑΓΡΙΑ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΟΥ ΘΡΑΣΟΥΣ


Φαίδωνα Θεοφίλου

Μέσα σ’ όλη αυτή την περιπέτεια που περνάει η χώρα μας, μου είναι αδύνατον να ξεχάσω αυτό που όλοι οι Έλληνες έχουν ήδη ξεχάσει: Τη λεηλασία του δημόσιου χρήματος, δηλαδή το χρήμα όλων μας, το ναυάγιο της οικονομίας και τη διάλυση της κρατικής μηχανής που παρέδωσε η κυβέρνηση Καραμανλή. Αν αυτό το είχε κάνει μια κυβέρνηση της Ιαπωνίας, οι υπουργοί της θα είχαν κάνει χαρακίρι…
.
Αντίθετα: Οι δικοί μας πρώην υπουργοί της Νεοδημοκρατικής κυβέρνησης μαζί με τον τωρινό τους αρχηγό, όχι μόνο κοιτάζουν αλλού σα να μην τους αφορά το θέμα, αλλά ξαφνικά, έχουν βρει και την συνταγή της οικονομίας !!!!! Και μας προτείνουν τι πρέπει να γίνει….Αναζητούν ευθύνες για διάφορες πολιτικές συμφωνίες των... κυβερνήσεων Σημίτη, για να στρέψουν αλλού την προσοχή της κοινής γνώμης. Αυτό τους νοιάζει μόνο. Όχι το έγκλημα που έκαναν σε βάρος της χώρας, αλλά να μη το χρεωθούν….Τι σημαίνει πολιτική ευθύνη στην Ελλάδα; Μα είναι απλό: Κάνεις όσο κακό θέλεις στη χώρα, δεν εκλέγεσαι κυβέρνηση, επανέρχεσαι όμως ως αντιπολίτευση και κάνεις τον τιμητή των πάντων!!!
.
Πάντως το πρόβλημα της Ελλάδας αυτή τη στιγμή είναι και τεράστιο και ασφυκτικό. Πρέπει λοιπόν να λυθεί τώρα. Διαφορετικά δεν θέλω ούτε να σκέπτομαι τις συνέπειες.
.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα λοιπόν της αβεβαιότητας του μέλλοντος της χώρας και όλων μας, οι τζάμπα υπερπατριώτες που έχουν μεγάλο στόμα και άποψη για όλα, έχουν μπροστά τους «πεδίο δόξης λαμπρόν» για να αποδείξουν τον πατριωτισμό τους. Ή μήπως "η τσέπη" δεν συμπεριλαμβάνεται στον πατριωτισμό;
.
Η Εκκλησία π.χ. αρνείται να φορολογηθεί , οι πλούσιοι επιχειρηματίες και οι τράπεζες σφυρίζουν αδιάφορα, οι βουλευτές και οι πολιτικοί πέφτουν στα μαλακά με μια ανώδυνη φορολόγηση του 5% , οι μεγαλοαγρότες θέλουν λεφτά τώρα, οι εφοριακοί και οι τελωνειακοί απεργούν για να μη συμμετάσχουν στη σωτηρία της χώρας , οι ταξιτζήδες θα απεργήσουν για να μην φορολογηθούν σύμφωνα με τα πραγματικά τους έσοδα. Έτσι γέμισε η Ελλάδα πατριώτες, που όλο και αμολούνε κάποια εθνικιστική κορώνα, εναντίον των «κακών Ευρωπαίων»…
.
Οι μόνοι που μένουν είναι οι μισθωτοί και οι συνταξιούχοι. Είναι αυτοί που πρέπει να ξεσηκωθούν σε όλη την Ελλάδα και να κάνουν τη χώρα να τρέμει συθέμελα ΑΠΑΙΤΩΝΤΑΣ να πληρώσουν ΟΛΟΙ ο καθένας με τις δυνατότητές του και πρώτοι οι έχοντες, οι τράπεζες, οι πολιτικοί και οι χαϊδεμένες τάξεις του δημοσίου και των ελεύθερων επαγγελματιών. Συμφωνείτε κ. Άνθιμε που πολιτικολογείτε ακατάπαυτα στην εκκλησία καταργώντας το χριστιανικό κήρυγμα; Ιδού η Ρόδος…
Συμφωνείτε Αρχιεπίσκοπε κ. Ιερώνυμε που σιωπάτε ως μη οφείλετε; Ξέρω. Η σιωπή είναι χρυσός. Δώστε όμως το χρυσό στην πατρίδα και κρατήστε τη σιωπή.
.
Οι «κακοί Ευρωπαίοι» μας έχουν ήδη δώσει από την εποχή που είμαστε μέλη τής Ε.Ε. 50 δις ευρώ, για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, για έργα υποδομών που διαχειρίστηκαν οι κεντρικές κυβερνήσεις και οι δήμοι, για εκπαίδευση, για διάσωση και αναπαλαίωση μνημείων, για ενίσχυση της επιχειρηματικότητας των γυναικών και των νέων κ.λ.π. Και, ΑΚΟΥΣΤΕ: Επί πλέον και μόνο για τη γεωργία 60 δις ευρώ. Δηλαδή 10% περισσότερα απ’ όσα έδωσαν για όλη τη χώρα!
.
Οι «κακοί Ευρωπαίοι» λοιπόν, βλέποντας ότι τα χρήματά τους όχι μόνο δεν έπιασαν τόπο αλλά πιάσαμε και πάτο, μας ξεκαθάρισαν: «Τώρα θα κάνετε ότι σας λέμε εμείς» για να μη κινδυνεύσει το ευρώ και οι άλλες χώρες της Ε.Ε. (Προβλέπεται από τη συνθήκη της Ε.Ε. αυτή η διαδικασία) Οδηγήσαμε τη χώρα μας σε μια φάση όπου δεν μπορεί πια η ίδια να αποφασίζει για τις τύχες της αλλά άλλοι. Η εθνική μας κυριαρχία, μέχρι που να σταθούμε πάλι στα πόδια μας, πάει περίπατο αφού δεν μπορέσαμε να την διαχειριστούμε…
.
Έτσι λοιπόν το θράσος που ανθίζει άγρια στη χώρα μας δεν έχει πια κανένα αντίκρισμα είτε υπάρχει είτε όχι. Τώρα είμαστε μπροστά στον καθρέφτη και πρέπει να αλλάξουμε την εικόνα μας λύνοντας προβλήματα που οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν λύσει εδώ και δεκαετίες…



Οι πίνακες είναι της Frida Kahlo

Τετάρτη, Φεβρουαρίου 10, 2010

ΟΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ



Ο Κώστας Ζωγραφόπουλος που μου γράφει αυτό το σημείωμα είναι Blogger, http://dragasia.blogspot.com διευθύνει μια υγιή και δημιουργική επιχείρηση, ενώ ταυτόχρονα είναι υπηρέτης και λάτρης του θεάτρου. Ο Λόγος που δημοσιεύω αυτό του το σημείωμα, (απάντηση σε δικό μου) είναι γιατί βρήκα ενδιαφέρουσες τις σκέψεις του και ήθελα να τις μοιραστούμε. Από την άλλη πλευρά με ενδιαφέρει να ακούγονται οι σκέψεις και οι απόψεις, άγνωστων σε μας ανθρώπων που διαθέτουν μια ανθρώπινη ποιότητα που δεν θορυβεί.




Αγαπητέ Φαίδωνα,
Υπάρχουν πολλοί σκεπτόμενοι, που σεμνύνονται να κοινωνήσουν τις επιθυμίες και τις σκέψεις τους μέσα στην «φασαρία» της κακόηχης επικαιρότητας του πλήθους.Αυτό το πλήθος καταναλώνει την πλαστή έκσταση του, αλαλάζοντας κινούμενο σε ρυθμούς και σκέψεις που δημιουργούν οι «τσοπάνηδες» της ζωής του…Ζούμε αγαπητέ Φαίδωνα, στην εποχή μιας ιδιότυπης φυλακής … του «κάνω ότι θέλω»… Το μόνο πρόβλημα είναι ότι δεν βλέπουν αυτοί οι φυλακισμένοι, ότι κάνουν ότι θέλουν από τις επιλογές που ήδη έχουν προδιαγράψει για αυτούς τα αφεντικά της σκέψης τους…Είναι δύσκολο να ξεφύγεις από αυτή τη φυλακή… και σίγουρα όσοι εκφράζουμε τις σκέψεις μας έξω από την βία και την εκπόρνευση των συναισθημάτων… κάνουμε την ατομική μας επανάσταση να βρούμε (ή καλύτερα να φτιάξουμε) το μονοπάτι της λευτεριάς μας.Όλοι αυτοί που με σεβασμό αναφέρω σε αφιερώματα , σαν πρόσωπα που μπορούν να μας εμπνεύσουν … ίσως μας βοηθήσουν να βρούμε το δικό μας άξιο μονοπάτι…Απέναντι μας περιμένουν τα δύσμοιρα άτομα που προβάλλονται από τα ΜΜΕ.Όλα αυτά τα (χωρίς αξία) πρόσωπα που τα εκμεταλλεύονται οι δημιουργοί της πληροφορίας, είναι ακριβώς εκεί, για να πείσουν τους θεατές… ότι είναι μια χαρά … στον καναπέ τους … Πάντα βλέποντας ένα πιο ηλίθιο … νοιώθει έξυπνος ο χαζός….Πάντως εγώ αγαπητέ Φαίδωνα, κάνω αγώνα να μετριάσω το ποσοστό βλακείας μου, που έτσι και αλλιώς έχω κληρονομήσει ως γνήσιος καταναλωτής της τροφής που έλαβα στην εκπαίδευση μου…
7/2/10




Κυριακή, Φεβρουαρίου 07, 2010

ΕΝΑΣ ΑΓΡΟΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙ ΠΟΙΗΣΗ

Μάλιστα. Ένας αγρότης γράφει ποίηση.
Όχι μεγαλοαγρότης σαν αυτούς που κλείνουν τις εθνικές οδούς και λένε θέλουμε τα λεφτά εδώ και τώρα. Ένας απλός αγρότης που κατοικεί μόνιμα σ’ ένα ορεινό χωριό 1000 κατοίκων της Λέσβου. Ένα αγρότης που γράφει ποίηση, επιβεβαιώνοντας έτσι
ότι άλλο πράγμα η μόρφωση και άλλο η ψυχική καλλιέργεια.
Όταν η γνώση και η μόρφωση δεν επιδρούν και δεν διαμορφώνουν το ήθος εκείνου που σπούδασε, αλλά αποτελούν ένα αποθηκευμένο υλικό πληροφοριών στο ταξινομητήριο που λέγεται εγκέφαλος, τότε αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι καλλιεργημένοι. Μάλιστα συχνά παρατηρούμε στη ζωή μας, πολυπτυχιούχους που δρουν και συμπεριφέρονται ως πιράνχας χωρίς φραγμούς και όρια. Τι τους έδωσε τότε η μόρφωση;
Από την άλλη δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις ανθρώπων με βασική εκπαίδευση που αυτομορφώνονται, επιλέγοντας τη γνώση που ταιριάζει στη κλίση τους. Σ΄αυτούς επιδρά η γνώση, γιατί διαθέτουν εύφορη ψυχή και πνεύμα. Αυτοί οι άνθρωποι είναι καλλιεργημένοι. Και πολλές φορές νομίζουμε ότι είναι υψηλής μόρφωσης άνθρωποι.
Είναι που το ήθος και η εσωτερική τους καλλιέργεια υπερκαλύπτουν την έλλειψη των σπουδών.
Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι και ο σημερινός αγρότης-ποιητής. Διαβάστε λοιπόν
.





Λίγο πριν χειμωνιάσει

Του Δημήτρη Σαχτούρη


Πεσμένα φύλλα παντού.
Μελαγχολικά , ανικανοποίητα
για τη δροσιά που δεν δώσανε
και την ισκιάδα που δεν κάνανε.
Εικόνες και σημάδια να ξεθωριάζουν
σιγά- σιγά στο μυαλό
και να τρυπώνουν στα θολάμια της ψυχής
απ’ το καλοκαίρι που δεν προλάβαμε.
Φθορά, σκόνη και παρακμή,
κι ο σινόπωρος .
Βολβοί λουφιασμένοι
μήνες ολόκληρους στο καυτό χώμα
με την πρώτη ψιχάλα, βελόνες αμέτρητες
να τρυπάνε τη φλούδα της γης
και να καρφώνονται στους ιστούς των αιώνων.

Οκτώβρης 2009


Ο Δημήτρης Σαχτούρης γεννήθηκε το 1954 στο χωριό Άγρα της Λέσβου.
Ένας άνθρωπος με δίψα για μάθηση και μεγάλη αγάπη για την ποίηση.
Τα χρόνια εκείνα το να σπουδάσει κάποιος και ιδιαίτερα ένα παιδί από
ένα ορεινό χωριό, όπως είναι η Άγρα ήταν μεγάλη πολυτέλεια, πρόσβαση
σε ανώτερες σπουδές είχαν όσοι διέθεταν οικονομική δυνατότητα, αλλά
πέρα από αυτό και η νοοτροπία που επικρατούσε εκείνα τα χρόνια με τους
γονείς να θέλουν τα παιδιά τους στα χωράφια.
Έτσι ο Δημήτρης Σαχτούρης τελειώνοντας το δημοτικό, έμεινε στο χωριό
του και σήμερα ασκεί το επάγγελμα του αγρότη. Έχει μια θαυμάσια οικογένεια και δυο υπέροχα παιδιά.

*Ευχαριστώ τον φίλο Παναγιώτη Ιντζιρτζή που μου έδωσε το ποίημα και τα στοιχεία.







Πέμπτη, Φεβρουαρίου 04, 2010

ΕΦΥΓΕ Ο ΜΕΓΆΛΟΣ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΚΩΣΤΑΣ ΑΞΕΛΟΣ







ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ







Την τελευταία του πνοή άφησε ο μεγάλος Έλληνας στοχαστής Κώστας Αξελός τις πρωινές ώρες σήμερα 4 Φεβρουαρίου στο Παρίσι.
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924. Από αστική οικογένεια, διδάχτηκε από παιδί γαλλικά και γερμανικά. Και η εφηβεία του φωτίστηκε από τα κείμενα των Ηράκλειτου, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Εμπεδοκλή, Μαρξ, Νίτσε, Ντοστογιέφσκι, και ποιητών όπως ο Ρεμπώ, ο Ρίλκε, ο Χέλντερλιν και άλλοι.
Στα δεκαεπτάμιση χρόνια του εντάχθηκε στην κομμουνιστική νεολαία και, παρά τις διαφωνίες του, πήρε ενεργό μέρος στην Αντίσταση υποστηρίζοντας ότι «ο πραγματικός κομμουνιστής πρέπει να κρατάει στο ένα χέρι το όπλο και στο άλλο τα βιβλία του Ρίλκε». Το 1944, στα Δεκεμβριανά, έζησε εικονική εκτέλεση στα κρατητήρια της Ασφάλειας, φυλακίστηκε σε στρατόπεδο και τελικά απέδρασε. Όπως ήταν φυσικό η σχέση του με το δογματικό ΚΚΕ δεν ήταν δυνατό να συνεχιστεί και το 1946 εγκατέλειψε τις γραμμές του.
Τέλη του 1945, με τη βοήθεια του Οκτάβιου Μερλιέ - διευθυντή τότε του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα - επιβιβαζόταν στο θρυλικό πλέον πλοίο «Ματαρόα» μαζί με τον Κ. Καστοριάδη, τον Κ. Παπαϊωάννου, τον Κ. Βυζάντιο, την Μ. Κρανάκη, τον Κ. Κουλεντιανό, τον Ν. Σβορώνο και άλλους με προορισμό το Παρίσι. Λίγο διάστημα μετά την αναχώρησή του, καταδικαζόταν ερήμην σε θάνατο.
Σπούδασε φιλοσοφία στη Σορβόννη όπου και δίδαξε (1962-1973). Αρχισυντάκτης του πρωτοποριακού τότε περιοδικού Arguments (Επιχειρήματα) από το 1956-1962, ίδρυσε και διηύθυνε την ομώνυμη φιλοσοφική σειρά στις «Éditions de Minuit» στην οποία εκδόθηκαν επίσης και τα περισσότερα από τα βιβλία του.
Πασίγνωστη η διένεξή του με τον Σαρτρ τον οποίο εγκαλούσε για μη πρωτότυπη σκέψη, και έκθεση παλαιότερων φιλοσοφικών ιδεών. Ο Σαρτρ με τη σειρά του τον κατηγορούσε επειδή είχε εγκαταλείψει τον κομμουνισμό.
Έχει εκδώσει είκοσι τέσσερα βιβλία και πλήθος κειμένων (γαλλικά, ελληνικά και γερμανικά) που μεταφράστηκαν σε δεκαέξι γλώσσες.
Τον Μάρτιο 2009 αναγορεύτηκε διδάκτωρ φιλοσοφίας από το Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αυτή ήταν η τελευταία του επίσκεψη στην Ελλάδα.
Τον Απρίλιο 2009 κυκλοφόρησε στη Γαλλία από τις εκδόσεις Les Belles Lettres το καινούργιο βιβλίο του με τίτλο «Αυτό που επέρχεται» και πρόσφατα από τις εκδόσεις «Νεφέλη» το έργο «Το άνοιγμα στο επερχόμενο και το αίνιγμα της Τέχνης».





ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΕΛΛΗΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ
ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΓΙΩΡΓΟ ΔΟΥΑΤΖΗ
ΠΟΥ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "΄Κ" ΣΤΙς 12-4-09


Κώστας Αξελός. Ένας γοητευτικός έφηβος ογδόντα πέντε ετών με μυαλό σπινθηροβόλο. Φωνή και προφορά, υποβλητικές. Η ανθρώπινη ζεστασιά διάχυτη. Το γέλιο αβίαστο. Μοναδική οξύνοια δεμένη με παιδική τρυφερότητα. Και όσο σου μιλάει, νιώθεις από τους τυχερούς εκείνους, που δέχτηκαν τα υψηλά ερεθίσματα «πετάγματος της σκέψης» από έναν από τους σημαντικότερους στοχαστές του αιώνα μας. Τον συνάντησα στη Θεσσαλονίκη, όπου η εκεί Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ τον αναγόρευσε επίτιμο διδάκτορα.

Η συνέντευξη μαζί του είναι αναγκαστικά μια συζήτηση εκ βαθέων, ταχύτατη, ευχάριστη, ζωντανή, μαιευτική. Κάθε αλήθεια που καταθέτει, αυτομάτως την αναιρεί. Και μπαίνει στο σκληρό «παιχνίδι» της έρευνας, που είναι «περαστική» αλλά αφήνει τα ίχνη της γερά στους επερχόμενους. Ο λόγος του τελευταίου Έλληνα μεγάλου στοχαστή σε συνεπαίρνει, σε βοηθάει να ανελιχθείς σε άλλες σφαίρες, σε γεμίζει χαρά. Κι άντε μετά να προσγειωθείς και να κάνεις αυτήν τη σπάνιας ποιητικότητας συζήτηση… συνέντευξη. Μια συνέντευξη - απάνθισμα της μακράς συζήτησης με τον υπέροχο αυτόν φιλόσοφο.

«Τα μεγάλα ερωτήματα έχουν απαντηθεί από δεκάδες μεγάλους και παραμένουν αναπάντητα. Στη φιλοσοφία η έννοια της απάντησης σε ένα ερώτημα είναι μια αδόκιμη σκέψη. Το γιατί υπάρχει ο κόσμος έχει ποτέ αποδειχθεί;» λέει ο Κώστας Αξελός. Και στην εύλογη ερώτηση, αν η συνεχής αυτοαναίρεση της αλήθειας αναζωογονεί ή σκοτώνει τον φιλόσοφο, απαντά: «Μιλάω πάντα για στοχαστές και όχι για φιλοσόφους. Και η αλήθεια είναι μια πάρα πολύ προβληματική έννοια. Βλέπω την αλήθεια σαν κυρίαρχη μορφή μιας περιπλάνησης. Άμα η περιπλάνηση παίρνει μορφή και περιεχόμενο και συγκροτεί και συγκροτείται, δίνει μια μορφή της αλήθειας. Αλλά η αλήθεια υπακούει στην περιπλάνηση και όχι το αντίθετο».

Τέλος των ιδεολογιών;
Οι ιδεολογίες γενικευόμενες πεθαίνουν. Μετά από αυτές, μια μέση απατηλή νοοτροπία θα κυριαρχήσει για πολύ.

Με ποια χαρακτηριστικά;
Έχει στοιχεία από όλα. Λίγο φιλελεύθερα, λίγο σοσιαλιστικά, λίγο χριστιανικά, λίγο εβραϊκά, λίγο προλεταριακά, λίγο αστικά, λίγο από τις φιλοσοφίες, αλλά είναι πάντα ένα μπέρδεμα, χωρίς αυτό να είναι σκέψη. Κάνει τους ανθρώπους να νομίζουν ότι σκέπτονται.

Μπορεί ο άνθρωπος να προχωρήσει έτσι;
Η τεχνική προχώρησε με ταχύτητα, με γιγαντιαία βήματα. Ο άνθρωπος όμως αμφιβάλλω πολύ.

Θα μπορούσατε να διαβλέψετε στον αυριανό κόσμο;
Ο αυριανός κόσμος, ο βιομηχανικός, μαζικός, μηδενιστικός, ηλεκτρονικός και τεχνικοποιημένος πολιτισμός, θα τεχνικοποιήσει ακόμη και τη φαντασία. Υπάρχει ένα πέρα από την τεχνική; Και από ποιόν κυριαρχείται η τεχνική; Και σε αυτό το ερώτημα δεν μπορώ να απαντήσω.

Επικυρίαρχη η τεχνική;
Σήμερα φαίνεται ότι είναι το κυρίαρχο στοιχείο. Υπάρχει έως και μια τεχνική των φαντασιώσεων. Ο κινηματογράφος, η ίδια μας η ζωή είναι μια μορφή τεχνικής. Είναι σαν αυτό που ακούω από τους φοιτητές, να λένε «έκανα έρωτα» χρησιμοποιώντας τη λέξη «κάνω» σαν να έκαναν ένα σκαμνί ως μαραγκοί…

Αν τελειώνει η φιλοσοφία, μετά τι;
Η εποχή μας έχει πέσει χαμηλά και η φιλοσοφία ζει το τέλος της. Μετά από αυτήν υπάρχει χώρος για μια ανοιχτή ποιητική σκέψη.

Το έργο σας είναι διαποτισμένο από την ποίηση.
Αναμφισβήτητα. Πέρα από την ποίηση του ανθρώπου με τη λυρική έννοια, υπάρχει η ποιητικότητα του κόσμου που είναι πιο δυνατή. Και η ανθρώπινη ποίηση είναι ένα ανταύγασμά της. Με ενδιαφέρει η ποίηση που ξεφεύγει από όλα τα όρια και φτάνει σε ένα ύπατο σημείο όπου συντρίβεται, συντρίβοντας ταυτοχρόνως τον ποιητή της.

Ταυτίζετε ποίηση και φιλοσοφία;
Στην κορυφή ενός έργου η ποιητικότητα συναντάει τη στοχαστικότητα. Οι μεγάλοι στοχαστές είχαν συγχρόνως και μεγάλο ποιητικό άνοιγμα. Η ποίηση η ανθρώπινη υπακούει και μπορεί να επικοινωνήσει με την ποιητικότητα του κόσμου (του χωρο-χρονικού Ανοίγματος).

Τι είναι ο Θεός;
Η πορεία του κόσμου η ίδια έκανε να φανεί ένας Θεός. Λέω συχνά ότι ο Θεός είναι μια μορφή και μια μάσκα του κόσμου.

Μπορεί να κάνει την υπέρβασή του ένας στοχαστής;
Ένας σημερινός άνθρωπος που σκέφτεται ριζικά, δεν μπορεί παρά συγχρόνως να λέει «ναι» και «όχι» στα συμβαίνοντα και ιδίως στην τεχνική.

Τι είναι για σας ο λόγος;
Ο λόγος ήταν – στην αρχαία Ελλάδα – η γλώσσα και η σκέψη του ανθρώπου και του κόσμου. Σήμερα θα προτιμούσα να μιλήσω για σκέψη, επειδή δεν μιλάμε πια για τον λόγο του κόσμου.

Τι κρατά ζωντανή τη σκέψη σας;
Η αναζήτηση, στη ζωή και στη σκέψη, της σύγκλισής τους και η αδυναμία της απόλυτης συνέπειας.

Είναι ποιοτικό κριτήριο για σας η συνέπεια ζωής και έργου σε ένα στοχαστή;
Θα έλεγα διστακτικά ότι θα έπρεπε να είναι. Αλλά βλέπουμε ότι μεγάλοι, τεράστιοι φιλόσοφοι σαν τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη είχανε την κουταμάρα να νομίζουν ότι οι δούλοι ήταν φύσει δούλοι. Κοντύτερα σε μας βρίσκεται ο Χάιντεγκερ και η τόσο ύποπτη σχέση του για ένα διάστημα με το ναζισμό. Η συνέπεια είναι μια απαίτηση την οποία βρίσκω πιο πολύ στους μεγάλους ποιητές σαν τον Χέλντερλιν και τον Ρεμπώ.

Ποια η ελπίδα, η απελπισία σας;
Ελπίδα και απελπισία είναι αντιμετωπίσεις σχετικές, στενές. Είναι και μένουν ψυχολογικές, άρα περιορισμένες.

Ό, τι ψυχολογικό, περιορίζει;
Οι ψυχικές δυνάμεις σπρώχνουνε τη σκέψη. Το ψυχικό όμως, που γίνεται ψυχολογικό, είναι ένα εμπόδιο. Παραδείγματος χάριν ο ναρκισσισμός σαν το αποκορύφωμα του ψυχολογισμού, είναι κάτι που όλα τα αναχαιτίζει, τα συρρικνώνει.

Κάποιες στιγμές δεν νιώσατε ναρκισσισμό, ματαιοδοξία…
Τα θεωρώ ευτελή, αλλά αναγκαία. Συγκροτούν κι αυτά την ολότητα και κανείς δεν μπορεί να βγει από την ιστορία με καθαρά χέρια. Αν θέλει να κρατήσει τα χέρια του εντελώς καθαρά, δεν θα έχει χέρια. Ο άνθρωπος παίρνει μέρος σε αυτή την απογύμνωση, δεν είναι ποτέ έξω απ’ ό,τι γίνεται.

Πώς εισπράττετε την αναγνώριση;
Αναμφισβήτητα με ικανοποίηση και θα έλεγα ψέματα αν έλεγα ότι είμαι αδιάφορος, έστω κι αν τα κίνητρά της δεν με ικανοποιούν πάντοτε. Το καινούργιο μου βιβλίο θα ήθελα να πουληθεί, να συζητηθεί, να αρέσει. Αλλά η αγωνία είναι ποιο θα είναι το επόμενο βήμα.

Γιατί εκδίδετε βιβλία;
Νομίζω πως είναι τα βιβλία μου εκείνα που μού επιβάλλονται.

Αν τα αφήνατε ως χειρόγραφα στο συρτάρι σας;
Ο άνθρωπος δεν είναι απομονωμένο ον. Δεν είναι ανεξάρτητος, είναι στοιχείο του κόσμου. Κάθε πράγμα θέλει να λεχθεί, να φανεί. Και η μετριότητα και η βλακεία. Και γι αυτό έχουν κι αυτά το χώρο τους.

Ενοχή;
Δεν είμαι άνθρωπος των ενοχών. Θα σας έλεγα ότι αισθάνομαι κινούμενος πιο πολύ από την αρχαιοελληνική μυθολογία, παρά από τη βιβλική-χριστιανική θρησκεία.

Το κίνητρο του στοχαστή;
Η αναζήτηση και η διερεύνηση αποτελούν το συνεχές κίνητρο του στοχαστή, ενώ το άσκεφτο το συναντάει κανείς κατά στιγμές. Η φιλία για τη σοφία έχει αντικατασταθεί από τη φιλία για τη σκέψη.

Τι υπηρετεί σήμερα η φιλοσοφία;
Δεν μπορεί να υπηρετήσει τίποτα και κανέναν. Σήμερα, ως πλανητική σκέψη μπορεί να τα θέσει όλα υπό ερώτηση και να δώσει αινιγματικές απαντήσεις.

Τι ανακαλύπτετε «ξεπερνώντας τα όρια του ιδιωτικού κόσμου;»
Το παιχνίδι που, πέρα από τις ιδιωτικές ζωές, μας κρατάει δεμένους.

Τι θα νέκρωνε τη σκέψη μας;
Η έλλειψη του παιχνιδιού.

Το παιχνίδι…
Ας θέσουμε πρώτα μια ερώτηση, πώς ξετυλίγεται ο κόσμος; Δεν θα έλεγα τι είναι ο κόσμος, γιατί τότε τον καθιστούμε στατικό. Οι μεν λένε προϊόν της ιδέας, οι άλλοι λένε προϊόν της ύλης, άλλοι λένε δημιούργημα του Θεού, άλλοι λένε φαντασίωση του ανθρώπου. Όλα αυτά είναι νοήματα που δίνουμε σαν να βρισκόμαστε έξω από τον κόσμο, ενώ ο κόσμος ο ίδιος ξετυλίγεται χωρίς νόημα, χωρίς γιατί και επειδή, σαν παιχνίδι.

Έχετε ακριβή συνείδηση του τι συμβαίνει τις στιγμές της δημιουργίας;
Η σκέψη και ο δρόμος της είναι πολύ ισχυρότεροι από αυτό που ονομάζουμε συνείδηση.

Τι είναι ο χρόνος;
Ένα κεντρικότατο θέμα του στοχασμού, που κινητοποιεί και συντρίβει κάθε στοχασμό.

Σε τι έγκειται η τραγικότητα του σύγχρονου ανθρώπου;
Η κατάσταση του σύγχρονου ανθρώπου δεν είναι τόσο τραγική (λείπει η σχέση με τους θεούς) όσο συντετριμμένη από μια μοίρα που δεν είναι μοίρα.

Λέτε «να μοχθήσουμε να σώσουμε το όνειρο αφού δεν μπορούμε να το πραγματοποιήσουμε»…
Όλοι κινούμεθα και από διάχυτα όνειρα. Τα όνειρα είναι τα ανοίγματα της ζωής μας. Έχουμε να μάθουμε περισσότερα πράγματα από τα όνειρά μας.

Η μη πραγματοποίησή τους…
Ίσως κλονιστεί και η έννοια της πραγματοποίησης. Ίσως κάποτε καταλάβουμε ότι το «πραγματοποιώ» σημαίνει συγχρόνως και συντρίβομαι.

Η ανθρώπινη σκέψη λειτουργεί πέραν των ανθρώπων;
Βεβαίως. Μαζί με τους ανθρώπους, όχι με μόνους τους ανθρώπους, αλλά με τον κόσμο.

Γιατί υποφέρει ο άνθρωπος;
Διότι δεν είναι το όλον. Είναι ένα τμήμα του όλου.

Θα μπορούσε να είναι αλλιώς;
Δεν θα μπορούσε, αλλά πνίγεται μέσα σε αυτόν τον περιορισμό. Ότι δεν μπορεί να είναι εδώ και κει συγχρόνως…

Τι είναι ο έρωτας;
Η αναζήτηση που έγκειται στη συνάντηση και τη μη συνάντηση με τον άλλον.

Τι είναι για σας το θηλυκό;
Το ήμισυ του κόσμου. Κάτι πάρα πολύ κυρίαρχο, όχι σε επίπεδο διάκρισης φύλων, άντρας, γυναίκα. Είναι σαν δυο δυνάμεις στον κόσμο. Η σχέση με το θηλυκό είναι ένα από τα σημεία συνάντησης, των ανθρώπων μεταξύ τους και με τον κόσμο, και μαζί απομάκρυνσης. Δεν μπορεί ποτέ να πραγματοποιηθεί η απόλυτη συνάντηση αρσενικού και θηλυκού.

Έπαιξε ρόλο το θηλυκό στη ζωή και στο έργο σας;
Πάρα πολύ. Αλλά δεν ξέρω πολύ καλά πού και πώς.

Ο θάνατος;
Διατρέχει όλη τη ζωή, είναι το οριστικό τέλος της και διατηρεί τα ίχνη της ζωής του θανόντος, που κι αυτά θα εξαφανιστούν κάποτε.

Τον φοβάστε;
Δεν υπάρχει για μένα ο φόβος του θανάτου, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι θέλω να πεθάνω αύριο. Ο θάνατος είναι ο καλύτερος φίλος και ο χειρότερος εχθρός γιατί βάζει ένα τέρμα στην περιπέτεια που λέγεται ζωή. Αλλά είναι αυτός που δίνει νόημα σε κάθε πράγμα.

Οι περισσότεροι φοβούνται.
Ο άνθρωπος φοβάται τη ζωή περισσότερο από το θάνατο. Τη ζωή που οδηγεί προς το τέλος νομίζω ότι φοβούνται οι άνθρωποι.

Μεγαλύτερος φόβος σας;
Το στέγνωμα της ψυχής και της σκέψης.

Πώς θα νικηθεί ο φόβος;
Με τη συμφιλίωση μαζί του.

Η έννοια δημιουργία για σας;
Θα προτιμούσα να μιλήσω για παραγωγή, μια παραγωγή που δεν υπακούει στον οικονομισμό, αλλά ξετυλίγεται ποιητικά.

Ποια τρία πράγματα θα άξιζε να πιστέψουμε;
Η πίστις είναι υπόθεση θρησκευτική. Με την ποίηση και τη σκέψη ο άνθρωπος μπορεί να ανοιχτεί στη φύση, στην τεχνική και στο περιπλανώμενο παιχνίδι επάνω σε έναν ληξιπρόθεσμο πλανήτη.

Από που να πιαστεί ο σύγχρονος άνθρωπος για να υπάρξει;
Να πιαστεί δεν μπορεί από πουθενά. Του είναι ίσως δυνατόν να ανοιχτεί στο αποσπασματικό Όλον.

Με τι όπλα;
Χωρίς όπλα. Και χρησιμοποιώντας όλα τα όπλα. Το άνοιγμα δεν είναι κάτι το μυστηριώδες. Ας πάρουμε μια παρέα στην παραλία. Οι μεν φωτογραφίζουν τους δε. Θέλουν να τους οικειοποιηθούν, να τους αρχειοθετήσουν. Οι άλλοι φωτογραφίζουν τη θάλασσα, θέλουν να την ακινητοποιήσουν. Οι άλλοι λένε, τι ωραία που είναι, δες, δες τι ωραία που χτυπάει το κύμα. Όλα αυτά είναι μορφές ακινητοποίησης του χρόνου, του χώρου και όχι άνοιγμα στο χωροχρόνο. Άνοιγμα είναι να έκαναν μπάνιο, να χαίρονταν, να ζούσαν χωρίς αυτό το δες, δες...

Ο στοχασμός εμπεριέχει την αίσθηση…
Υπάρχει μια αίσθηση μεγάλης υπερηφάνειας, αλλά μαζί και συντριβής. Μπροστά στους μεγαλύτερους φιλοσόφους όλων των αιώνων, τι έκανα εγώ; Ο άνθρωπος είτε ως μικρός άνθρωπος, είτε ως άνθρωπος που προσπαθεί να προσθέσει κάτι στον κόσμο, αισθάνεται τον εαυτό του σπασμένο ον. Είναι σαν ένα σπασμένο παιχνίδι ο άνθρωπος.

Το αξιακό σύστημα που οικοδομείτε;
Δεν οικοδομώ σύστημα. Επιχειρώ ένα βήμα. Και αυτό θα περάσει. Δεν είναι αυτοσκοπός. Ξέρει κανείς ότι αφήνει κάτι πίσω του και ας έχει υποστεί απέραντες μεταλλαγές.

Αυταπάτη αθανασίας;
Αν το εκλαμβάνει κάποιος σαν αυταπάτη αθανασίας, πρέπει τελικά να ξέρει ότι θα γίνει κάτι τελείως άλλο.

Έχω μια πικρή αίσθηση από όσα λέτε για τον κόσμο.
Πικρή, γιατί κρατάμε χιλιάδων χρόνων πίκρα. Γιατί μας έμαθαν ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι το ιδεατόν του Πλάτωνα, το καλό του Χριστιανισμού, ο καλός αστός και μετά ο καλός προλετάριος, σήμερα ο καλός παραγωγός… Η ανθρωπότητα έχει υποστεί χιλιάδων χρόνων κηρύγματα που την περιορίζουν ολοένα και πιο πολύ.

Υπάρχει σήμερα κρίση;
Υπάρχει κρίση πολιτισμού, κρίση στον ψυχισμό των ανθρώπων, η οποία εκδηλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο
.
Γιατί οι νέοι πάντα διάβαζαν Μαρξ και Νίτσε συγχρόνως;
Διότι και οι δύο κάνουν ανελέητη κριτική του παρόντος. Ο Μαρξ καταδικάζει όλη την αποξένωση του ανθρώπου από τον εαυτό του μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Ο Νίτσε βλέπει στο σύστημα όπου ζούμε έναν απέραντο μηδενισμό. Όμως και οι δύο θέλουν να κάνουν ένα βήμα σωτηριολογικό. Ο Μαρξ στον απόλυτο κομμουνισμό και ο Νίτσε στον υπεράνθρωπο. Ως τα τώρα δεν ξέρω κανέναν φιλόσοφο που να μη θέλησε να δώσει σωτηριολογικό άνοιγμα.

Εγώ ξέρω έναν.
Ποιόν;

Εσάς.
…(γέλια)

Το σύστημα ισχυρότερο των ανθρώπων;
Ενώ το σύστημα δεν υπάρχει χωρίς τους ανθρώπους, είναι ισχυρότερο από τους αδύναμους ανθρώπους και τις κουρασμένες κοινωνίες που δεν κατορθώνουν να εξιχνιάσουν το μυστικό του.

Για ποιον πολιτισμό θα μιλούσατε σήμερα;
Η εποχή μας είναι η εποχή του μυθολογικο-τεχνολογικού πολιτισμού που κρύβει το βαθύτερό του κίνητρο.

Με ποια εργαλεία θα μπορούσαμε να «εξανθρωπιστούμε»;
Με τα εργαλεία προχωρούμε όπως λένε (προς τα πού;), αλλά αυτά δεν λύνουν το βασικό πρόβλημα της ύπαρξης της ανθρωπότητας, η οποία είναι εγκλωβισμένη στην τεράστια δύναμη που προέρχεται από τη συνάντηση της φύσης με την τεχνική.

Η μεγαλύτερη χαρά;
Οι συναντήσεις – στιγμιαίες και καίριες – με εκφάνσεις της φύσης, η δύναμη του έρωτα και της φιλίας που περιέχει τον έρωτα, οι σκέψεις που έρχονται σε μας.

Το μεγαλύτερο όραμα;
Το όραμα της συνάντησης της σκέψης και του κόσμου και η παραδοχή του φευγαλέου. Η παραδοχή της φανέρωσης και της ταυτόχρονης απόσυρσης, όσο γίνεται πιο γαλήνια.

Νιώθετε ότι πρέπει να αποδείξετε κάτι;
Από την εφηβεία είχα την εντύπωση ότι έπρεπε να πω αυτό που βλέπω.

Έχετε ταχθεί στον στοχασμό;
Έχω ταχθεί σε ένα σκοπό του οποίου είμαι το μέσο και το διάμεσο προς τον κόσμο.

Η εξάρτηση από τους άλλους είναι αδυναμία;
Έχουμε αναγκαία εξάρτηση από τους άλλους ανθρώπους. Η εξάρτηση πάλι δημιουργεί τα κενά της. Εξάρτηση και μη εξάρτηση, έχουν το αναγκαίο στοιχείο που είναι και θετικό και αρνητικό.

Αυτοδυναμία;
Δεν μπορεί να υπάρξει σε κανένα επίπεδο.

Η εικόνα που έχετε για τον εαυτό σας;
.Ειλικρινά, δεν έχω μια ενιαία εικόνα του εαυτού μου. Όταν γνωρίζω ότι η τάδε σκέψη είναι σημαντική, τότε νομίζω ότι ίσως αυτό είναι περαστικό, λέω ότι προσπαθώ να τολμάω να σκέπτομαι, ενώ το μεγαλύτερο σύνολο των ανθρώπων σήμερα δεν σκέπτονται… Θα έλεγα είναι πρισματική η εικόνα του εαυτού μου, όπου γυρίζουν διαρκώς όλα τα χρώματα όπως στο καλειδοσκόπιο

Η σύγχρονη Ελλάδα;
Είναι ένα πρόβλημα. Ούτε Ανατολή, ούτε Δύση, ούτε Ευρώπη, ούτε Ασία. Βαδίζει προς την αναζήτηση μιας ενότητας, την οποία δεν βρίσκει εύκολα. Δεξιά και Αριστερά είναι φθαρμένες και δεν αναδύεται ένας δρόμος.

Πώς θα ανακαλύψουν οι Έλληνες πολιτικοί την «πραγματική πολιτική»;
Οι Έλληνες πολιτικοί θα έπρεπε να ξεπεράσουν τον στενό πολιτικαντισμό. Είναι όμως αυτό δυνατό;

Είναι εφικτή η Δημοκρατία;
Η Δημοκρατία μένει ουτοπική, δηλαδή δεν έχει πουθενά τόπο να πραγματοποιηθεί. Το ίδιο της το νόημα μάς ξεφεύγει.

Τι σας έχει δώσει η Ελλάδα;
Μια ζωική ορμή. Την επαφή με τα στοιχεία της, τη θάλασσα, τον αέρα, τη γη, τη φωτιά.

Τι σας έχει πάρει;
Δεν είχα ποτέ την προκατάληψη, ώστε να μπορέσει να μου την πάρει.

Οι τιμές που σας κάνουν τα ελληνικά πανεπιστήμια τι συναισθήματα σας γεννούν;
Ευχάριστα. Θα επιθυμούσα όμως και μια πιο ζωντανή συζήτηση, στοχαστική και παραγωγική, με τους πανεπιστημιακούς.

Σκεφτήκατε ότι μπορεί να σας τιμούν και να μην σας έχουν διαβάσει;
Πολλά πράγματα δεν χρειάζεται να έχουν διαβαστεί. Μπορεί να διαπερνάνε την ατμόσφαιρα.
Εσείς διαψεύδετε την κατάρα των Ελλήνων να μην αναγνωρίζουν ζώντες δημιουργούς.
Στην Ελλάδα υπάρχει μεμψιμοιρία και δυσκολία αν δεν προηγηθεί μια αναγνώριση από τα έξω. Έξω είναι πιο πολιτικά θεσμισμένα τα πράγματα. Αλλά και υπάρχουν πράγματα που περιμένουν ακόμα το μέλλον τους.

Πιστεύετε ότι έχετε αμειφθεί;
Και ναι και όχι. Αν όμως ήταν πλήρης η αναγνώριση θα σήμαινε ότι θα επιπέδωνε και το ειπωμένο.

Τα έργα τέχνης αποτιμώνται σε χρήμα. Η σκέψη;
Υπάρχει προσωπική σχέση με το έργο τέχνης. Η σκέψη έχει μία σχέση με το όλον. Μπορεί να αποτιμηθεί ένα έργο. Το όλον όμως;

Ο καταναλωτισμός;
Επικράτησε η ανάγκη για κτήση. Η ιδιοκτησία είναι το μεγαλύτερο δεινό που έχει πέσει πάνω στην ανθρωπότητα.

Τι θα λέγατε σε έναν νέο φιλόσοφο;
Να ανοιχτεί στη σκέψη, στα κείμενα και στο κίνημα της σκέψης, στην ποίηση που διατρέχει κάθε τέχνη και να ζήσει και να πει αυτό που τον εμψυχώνει και τον συνθλίβει ατομικά και κοινωνικά.

Τι θα λέγατε σε έναν έφηβο;
Να κρατήσει, όσο γίνεται, έναν παλμό και στη λεγόμενη ώριμη ηλικία.

Κλείνοντας, δεν θέλω να παραλείψω να ευχαριστήσω την συγγραφέα και συνάδελφο δημοσιογράφο Κατερίνα Δασκαλάκη, σύντροφο του Κώστα Αξελού τα τελευταία τριάντα χρόνια, για τις μύριες διευκολύνσεις ώστε η συνέντευξη αυτή να πραγματοποιηθεί με τις καλύτερες δυνατές συνθήκες.






ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΑΞΕΛΟΥ ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΑΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΕΠΟΧΗ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΑΤΟ ΔΙΑΚΥΒΕΥΜΑ - ΝΕΦΕΛΗ
ΑΥΤΟΒΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ - ΝΕΦΕΛΗ
ΑΙΝΙΓΜΑΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΕΣΤΙΑ
ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ - ΕΣΤΙΑ
ΑΝΟΙΧΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ - ΕΣΤΙΑ
ΑΠΟ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ - ΕΣΤΙΑ
ΑΥΤΗ Η ΔΙΕΡΩΤΗΣΗ - ΕΣΤΙΑ
ΣΥΖΗΤΗΣΕΙΣ - ΝΕΦΕΛΗ
ΓΡΑΜΜΑΤΑ Σ' ΕΝΑ ΝΕΟ ΣΤΟΧΑΣΤΗ - ΕΞΑΝΤΑΣ
ΓΙΑΤΙ ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ; ΤΙ ΝΑ ΠΡΑΞΟΥΜΕ; ΝΕΦΕΛΗ

Δευτέρα, Φεβρουαρίου 01, 2010

ΚΛΕΜΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ, ΑΓΟΡΑΣΜΕΝΟΣ ΚΑΦΕΣ

.



Είναι φορές που θαρρείς ότι κάνεις κάτι παράνομο όταν διαθέτεις χρόνο για τον εαυτό σου.
Όχι τίποτα σπουδαίο. Να κάτσεις κάπου για ένα καφέ.
Μόνος.
Να μη νοιάζεσαι για το χρόνο.
Να τον αφήνεις να κυλά για σένα.
Να απολαύσεις τη μυρωδιά του καφέ και την πρώτη γουλιά,
με τη χαρούμενη σιγουριά, για το πόσες ακόμα γουλιές σε περιμένουν. Να βλέπεις τον κόσμο να περνάει. Να σκέφτεσαι μη σκεπτόμενος…
Ν’ αφήσεις τα αισθήματα να χαλαρώσουν.
Να σου πουλάνε διάφοροι, αναπτήρες, λαχεία, αφρικάνικα τοτέμ, να σου ζητάνε λεφτά για να φάνε και να τρέμουν απ’ τη μαστούρα.
Να κάτσεις μόνος σα δραπέτης από τη φυλακή μιας ζωής που την βρήκαμε έτσι και ελάχιστα στην ουσία της την αλλάξαμε.
Αθήνα. Πλατεία Κοραή. Στάση του μετρό.
Στο Starbucks κάτω απ’ τις ομπρέλες..
Κάθισα γεναριάτικα έξω αφού είχε καλό καιρό,
με τον καφέ στο χέρι ν’ αχνίζει.
Μπροστά μου, τρεις μουσικοί.
Ένα φλάουτο, μια κιθάρα κι ένα βιολί.
Έπαιζαν μια υπέροχη μελωδία. Σε ρυθμό βαλς.
Μουσικά κύματα που χόρευαν και σου έφτιαχναν ατμόσφαιρα στο σκηνικό.
Αφέθηκα στις μικρές ηδονές : Καφές, μουσική, ήλιος, άνθρωποι που διάβαζες τη διάθεσή τους στα πρόσωπα.
Και τσιγάρο. Το είχα κόψει δύο μέρες κι αποφάσισα να ξανακάνω την αδυναμία μου ευχαρίστηση.
Αφέθηκα. Τα αισθήματα αντάμωναν ερωτικά με τα αισθήματα της μουσικής.
Η μνήμη άνοιξε την πόρτα της: Πρόσωπα που πέρασαν απ΄ τη ζωή μου, έκαναν τώρα παρέλαση μπροστά στα μάτια μου. Αλήθειες και ψέματα βρήκαν κατάλληλη την ατμόσφαιρα να ξαναπάρουν το σχήμα τους μέσα μου.
Ωραία ψέματα, μέχρι που έπαιζαν το ρόλο της αλήθειας. Αλήθειες που νοιάζονταν να τις βλέπουν με την ελπίδα να τις επιλέξουν. Αλήθειες, που μαζί με τα ψέματα, έκαναν το ζευγάρι, που πάνω του στηρίζεται ο κόσμος του ανθρώπου,
ο κόσμος των ανθρώπων.
Η μουσική άλλαξε: «Η Άνοιξη» από τις τέσσερις εποχές του Αntonio Vivaldi –Allegro molto.
Το πάθος για ζωή και τη γλύκα της ξετύλιγε η μουσική ,
κι όπως συμβαίνει με τη χαρά της ζωής που βγάζει και μια ήπια θλίψη, έτσι γινόταν και τώρα με την μουσική που φυσούσε στα φύλλα της ψυχής μου.
Σε όλους υπάρχει μια γωνιά για τη θλίψη που αγαπάμε, μια γωνιά για την μελαγχολία
της απώλειας και της αβέβαιης αναζήτησης…
Η μουσική διεκδικούσε το είναι μου. Ναι.
Σαν ωραίο ψέμα.
Έσβησα το τέταρτο τσιγάρο και ήπια την πιο γευστική γουλιά του καφέ.
Την τελευταία.
Όταν σηκώθηκα, δεν μπορούσα πια να διακρίνω στα μάτια των περαστικών, τη διάθεσή τους..
Φεύγοντας, πήρα μαζί μου ένα πελώριο και γλυκό Τίποτα, που όμως ήταν περισσότερο απ’ το πολύ…
Κι είχε μια λιακάδα…Μα μια λιακάδα.
.
Φαίδων Θεοφίλου


Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...

ΜΗΘΥΜΝΑ

ΜΗΘΥΜΝΑ
Γενέθλιος τόπος